E
Eqe
Guest
Yeryüzündeki tüm canlıların enerji merkezi güneş’tir. Yeryüzündeki tüm canlılar güneşin enerjisini doğrudan kullanması yada herhangi bir yapısına depo etmesi mümkün değildir. Bu nedenden dolayı canlılar enerjiyi kullanmak için enerjiyi farklı enerji formlarına dönüştürerek kendi yapılarına uygun hale getirerek kullanır yada depo ederler. Fotosentez enerji dönüşümünü sağlayan en güzel olaydır.
Bitkilerin ışıkta, su (H2O) ve karbondioksit (CO2) gibi yalın inorganik bileşiklerden güneş enerjisi ve klorofil pigmentini kullanarak karmaşık yapılı organik moleküller oluşturması olayına fotosentez denilmektedir. Fotosentez olayı sonucunda atmosfere O2 verilmektedir.
Fotosentez Genel Denklemi
Kendi besinini kendisi üretebilen canlılara üreticiler (ototrof) canlılar denilmektedir.
Besinlerinin sentezi sırasında güneş enerjisi veya enerji kaynağı kullanan üreticilere ise fotoototrof yada fotosentetik canlılar denilmektedir.
Kimyasal enerjiyi kullanarak besin sentezleyen canlılara kemoototrof canlılar yda kemosentetik canlılar denilmektedir.
Kendi besinlerini sentez yolu ile yapamayan ve dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketiciler (heterotroflar) denilmektedir.
Bazı canlılar ise hem ototrof hemde heterotrof beslenirler. Buna en güzel örnek böcek yiyen bitkiler verilebilir.
Bazı biyoloji kaynaklarında fotosentezin gerçekleştiği yapıları ifade etmeden önce bu konuları anlattığını gördük ve bizde sizler için bu konuları ana hatlarıyla özetledik.
FOTOSENTEZ VE GERÇEKLEŞTİĞİ YAPILAR
Bitkilerin büyük bir çoğunluğunda fotosentez olayı bitkinin yapraklarında meydana gelmektedir.
Fotosentezin gerçekleştiği yapılar bitkinin yaprak kısmında bulunan üst epidermis, alt epidermis, iletim dokusu ve mezofil tabakasından oluşmaktadır.
Üst ve Alt Epidermis
Yunanca’da üst deri anlamına gelen epidermis bir altta birde üst kısımda bulunur. Epidermis bitkilerin kök, gçvde ve yapraklarını tek katmanlı bir hücre tabakasıyla korumaktadır. Bitkiyi dış ortamlardan koruyarak bitkinin dış ortam ile arasında sınır olmaktadır. Üst ve alt epidermis fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır.
Epidermis hücreleri yapılarında kloroplast içermemektedir. Epidermis hücrelerinin farklılaşması ile oluşan ve epidermis hücrelerinin arasında yer alarak terleme ve gaz alış-verişini sağlayan stoma hücreleri bulunmaktadır. Stomalarda kloroplast bulunmaktadır. Dolayısıyla stomalarda fotosentez olayı gerçekleşmektedir.
İletim Dokusu
İletim dokusu yapı ve görev bakımından odun borusu (ksilem) ve soymuk borusu (floem) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İletim dokusu fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır.
Biz burada iletim dokusunun soymuk borusu ile ilgileneceğiz. Çünkü iletim dokusunun fotosentez gerçekleştiren yapısı floem kısmıdır. Floem canlı bir yapıya sahip olmakla beraber fotosentez sonucu oluşan organik bileşikleri bitkinin diğer kısımlarına taşımakla görevlidir.
Mezofil Tabakası
Bitkilerin yaprak kısmında kloroplast içeren mezofil tabakaları bulunmaktadır. Mezofil tabakaları fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır. Bu mezofil tabakası sünger ve palizat parankimasından oluşmaktadır. Yapraklarda en çok kloroplast palizat parankimasında bulunmaktadır. Bundan dolayı en çok fotosentez burada gerçekleştirmektedir.
Kloroplast
Fotosentez olayı ökaryotik canlıların yapısında bulunan kloroplast organelinde meydana gelmektedir. Kloroplast bitkinin tüm yeşil noktalarında bulunmaktadır. Ayrıca kloroplast fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır.
Kloroplastın kimyasal yapısının yarısı protein, üçte birinde lipit (yağ), ufak bir kısmı pigment, DNA, RNA ve karbonhidrat gibi organik bileşikler bulunmaktadır.
Kloroplast organelinin en dış kısmında seçici geçirgen yapıda çift zar bulunmaktadır.
Kloroplat stroma, granum ve ara lamellerden oluşmaktadır.
Stroma
Kloroplast organelinin içini dolduran renksiz ara maddeden oluşmaktadır. Stroma içerisinde DNA, RNA, ribozom ve fotosentez enzimleri bulunmaktadır. Fotosentez olayı ile üretilen şeker molekülleri geçici olarak nişasta şeklinde depo edilir ve daha sonra da sükroza dönüştürülerek bitkinin diğer bölümlerine taşınır. Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimeleri burada gerçekleşir.
Granumlar
Tilakoit zar olarak adlandırılan üçüncü bir zar sisteminin üst üste dizilemesiyle oluşan lamelli yapıdır. Klorofil organeli tilakoit zarında yer almaktadır. Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimeleri burada gerçekleşmektedir.
Granumlar ara lamellerle birbirine bağlanarak güneş ışığının daha fazla emilmesini sağlar. Bu da bitkinin daha fazla ışık alması ve daha fazla fotosentez yapabilmesi demektir.
Bitkilerin ışıkta, su (H2O) ve karbondioksit (CO2) gibi yalın inorganik bileşiklerden güneş enerjisi ve klorofil pigmentini kullanarak karmaşık yapılı organik moleküller oluşturması olayına fotosentez denilmektedir. Fotosentez olayı sonucunda atmosfere O2 verilmektedir.
Fotosentez Genel Denklemi
6 CO2 + 6 H2O —–} C6H12O6 + 6 O2
Fotosentez tepkimesi güneş enerjisini tüm canlıların kullanabileceği bir enerji formuna çevirerek besinlerin yapısına katılmasını sağlamaktadır.
Kendi besinini kendisi üretebilen canlılara üreticiler (ototrof) canlılar denilmektedir.
Besinlerinin sentezi sırasında güneş enerjisi veya enerji kaynağı kullanan üreticilere ise fotoototrof yada fotosentetik canlılar denilmektedir.
Kimyasal enerjiyi kullanarak besin sentezleyen canlılara kemoototrof canlılar yda kemosentetik canlılar denilmektedir.
Kendi besinlerini sentez yolu ile yapamayan ve dışarıdan hazır olarak alan canlılara tüketiciler (heterotroflar) denilmektedir.
Bazı canlılar ise hem ototrof hemde heterotrof beslenirler. Buna en güzel örnek böcek yiyen bitkiler verilebilir.
Bazı biyoloji kaynaklarında fotosentezin gerçekleştiği yapıları ifade etmeden önce bu konuları anlattığını gördük ve bizde sizler için bu konuları ana hatlarıyla özetledik.
FOTOSENTEZ VE GERÇEKLEŞTİĞİ YAPILAR
Bitkilerin büyük bir çoğunluğunda fotosentez olayı bitkinin yapraklarında meydana gelmektedir.
Fotosentezin gerçekleştiği yapılar bitkinin yaprak kısmında bulunan üst epidermis, alt epidermis, iletim dokusu ve mezofil tabakasından oluşmaktadır.
Üst ve Alt Epidermis
Yunanca’da üst deri anlamına gelen epidermis bir altta birde üst kısımda bulunur. Epidermis bitkilerin kök, gçvde ve yapraklarını tek katmanlı bir hücre tabakasıyla korumaktadır. Bitkiyi dış ortamlardan koruyarak bitkinin dış ortam ile arasında sınır olmaktadır. Üst ve alt epidermis fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır.
İletim Dokusu
İletim dokusu yapı ve görev bakımından odun borusu (ksilem) ve soymuk borusu (floem) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İletim dokusu fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır.
Mezofil Tabakası
Bitkilerin yaprak kısmında kloroplast içeren mezofil tabakaları bulunmaktadır. Mezofil tabakaları fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır. Bu mezofil tabakası sünger ve palizat parankimasından oluşmaktadır. Yapraklarda en çok kloroplast palizat parankimasında bulunmaktadır. Bundan dolayı en çok fotosentez burada gerçekleştirmektedir.
Kloroplast
Fotosentez olayı ökaryotik canlıların yapısında bulunan kloroplast organelinde meydana gelmektedir. Kloroplast bitkinin tüm yeşil noktalarında bulunmaktadır. Ayrıca kloroplast fotosentezin gerçekleştiği yapılar arasında yer almaktadır.
Kloroplastın kimyasal yapısının yarısı protein, üçte birinde lipit (yağ), ufak bir kısmı pigment, DNA, RNA ve karbonhidrat gibi organik bileşikler bulunmaktadır.
Kloroplat stroma, granum ve ara lamellerden oluşmaktadır.
Stroma
Kloroplast organelinin içini dolduran renksiz ara maddeden oluşmaktadır. Stroma içerisinde DNA, RNA, ribozom ve fotosentez enzimleri bulunmaktadır. Fotosentez olayı ile üretilen şeker molekülleri geçici olarak nişasta şeklinde depo edilir ve daha sonra da sükroza dönüştürülerek bitkinin diğer bölümlerine taşınır. Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimeleri burada gerçekleşir.
Granumlar
Tilakoit zar olarak adlandırılan üçüncü bir zar sisteminin üst üste dizilemesiyle oluşan lamelli yapıdır. Klorofil organeli tilakoit zarında yer almaktadır. Fotosentezin ışığa bağımlı tepkimeleri burada gerçekleşmektedir.
Granumlar ara lamellerle birbirine bağlanarak güneş ışığının daha fazla emilmesini sağlar. Bu da bitkinin daha fazla ışık alması ve daha fazla fotosentez yapabilmesi demektir.