Dijital Coğrafya

  • Konbuyu başlatan Eqe
  • Başlangıç tarihi
E

Eqe

Guest
[FONT=&amp]Dünya üzerinde hemen hemen her nesne ve meydana gelen her olay bir mekâna yani bir coğrafî konuma sahiptir. Yer altı ve yer üstü su kaynakları, ormanlar, toprak tipleri, madenler, jeolojik oluşumlar, sulak alanlar, kurak alanlar, çöller, atmosfer olayları, bitki örtüsü, evcil veya yabanî hayvanlar, arazi kullanım durumları, sit alanları, köy ve kent gibi yerleşim yerleri, bunların nüfusları, sosyal, ekonomik ve kültürel durumları, çevre kirliliği, kara yolu ve demir yolu gibi ulaşım ağları, trafik kazaları, suçlar, boşanmalar, yangınlar, fabrikalar, ürün pazarları, su, kanalizasyon, elektrik, telefon şebekesi gibi alt yapı tesisleri hep coğrafî konuma bağlıdırlar. Bu kadar farklı varlık ve olaylara ait bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi, analiz edilmesi, plânlanması, haritalanması, yeni durumlara göre güncelleştirilmesi ve problemlere çözümler üretilmesi nasıl başarılabilir? Global çevre kirliliği veya atmosferik olayları analiz etmek ve çözüm üretmek isteyen birisi bu kadar veriyi nasıl toplayacak, nerede depolayacak, olayları nasıl modelleyebilecek?[/FONT]

[FONT=&amp]Daha küçük ölçekte ele alırsak, bir kente ait tüm bilgilerin konumlarıyla birlikte toplanması, depolanması, istatistikî değerlendirmelerinin yapılması, hiçbir olay veya fizikî durumu ihmal etmeden plânların yapılabilmesi ve sanal âlemde bunların görüntülenebilmesi, hattâ farklı senaryoların üretilmesi ve bunların muhtemel sonuçlarının test edilmesi nasıl mümkün olabilecektir? Başka bir örnek verecek olursak, sizin ülke veya dünya çapında pazarladığınız bir ürünü nerelere, ne miktarda, hangi yolları kullanarak, ne kadar bir masraf ve kârla pazarladığınızı, aynı ürünün başka kimler tarafından nerelere, hangi yollarla ve ne miktarda pazarlandığını, müşterilerin davranışlarını, beklentilerini, potansiyellerini, ticarî ahlâklarını ve benzeri bütün verileri depolayıp gerektiğinde güncelleyerek kısa sürede ve doğru bir şekilde analiz edip ve buna göre yeni plânlar sunabilecek bir usûl veya teknoloji işinizi ne kadar kolaylaştırır düşünebiliyor musunuz? İşte bütün bu işler coğrafî bilgi sistemi (CBS) denilen yeni bir teknolojiyle gerçekleştirilmektedir.[/FONT]

[FONT=&amp]Coğrafî bilgi sistemi, dünya üzerinde var olan nesneleri ve meydana gelen olayları haritalama ve analiz etmeye yarayan bilgisayara dayalı bir araçtır. Bu sistem coğrafî varlık ve olaylara ait grafik (harita) ve grafik olmayan verilerin toplanmasını, depolanmasını, güncelleştirilmesini, analizini ve modellemesini yapabilen, onları bilgisayar ekranında veya çıktı olarak kâğıt üzerinde görünür hâle getirebilen, plânlamada ve idari problemleri çözümlemede kullanılabilen bir teknolojik sistem bütünüdür. Daha basit olarak coğrafî bilgi sistemi, dünya üzerindeki yerleri ve bölgeleri tüm özellikleri ile tanımla-yabilen, onlara ait verileri de-polayan, farklı kategorideki bilgileri entegre edebilen, farklı senaryolar üretebilen bir bilgisayar sistemidir. Bu sistem global kirlilik problemlerinin tespiti, analizi ve çözümü, meteorolojik olayların analizi, orta ölçekte şehir ve bölge plânlaması, çevre plânlaması, ulaşım plânlaması, tarım, ormancılık, hidroloji, su kaynakları ve madencilikle ilgili plânlamalar, daha küçük ölçekte ise arazi mülkiyeti ile ilgili bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesi, yeni yerleşim için nerelerin uygun olduğunun belirlenmesi, itfaiye araçlarının ve ambulansların en kısa yoldan ulaşımının nasıl sağlanacağı gibi çok çeşitli alanlarda etkin olarak kullanılan ve çözüm üreten bir sistemdir. Yine bir şehre ait tüm bilgileri yani dairelerdeki kişi sayısı, eğitim durumları, su ve elektrik kullanımları, gelir durumları, telefon numaralan, adresleri, bina tipleri ve özellikleri, hastahaneler, okullar, yollar, su, gaz, elektrik ve kanalizasyon şebekesi hatları, sokak ve caddeler gibi bilgileri depolayan, o bilgileri analiz eden, istatistikî değerlendirmeler yapan, bu bilgilere ilişkin haritalar üreten kent bilgi sistemleri de bir coğrafî bilgi sistemi uygulamasıdır. Coğrafî bilgi sistemi okulların, hükümetlerin, şirketlerin ve iş adamlarının kendi problemlerini çözmek için kullanabileceği bir araçtır.[/FONT]

[FONT=&amp]Harita yapma ve coğrafî analizler yapmak yeni değildir, fakat bu sistem söz konusu işleri elle yapılana göre çok daha iyi ve hızlı olarak gerçekleştirmektedir. Coğrafî bilgi sistemi teknolojisinden önce çok az kişi coğrafî bilgileri kullanarak analiz yapabilir ve problem çözmeye yönelik kararlar verebilirdi. Bugün ise dünyada CBS yüz binlerce insanın istihdam edildiği milyarlarca dolarlık bir endüstridir. Üniversitelerinde veya daha alt düzeydeki okullarında CBS öğretmeyen ülke kalmamak üzeredir. Artık her sahadaki profesyonel meslek sahipleri CBS yardımıyla coğrafî olarak düşünme ve çalışmanın avantajlarının farkındadırlar.[/FONT]

[FONT=&amp]Coğrafî bilgi sistemi ile ilgili çalışmalar, 1960'lı yılların başında Kanada Coğrafî Bilgi Sistemini oluşturma çalışmasıyla başlamış, 1980'li yılların başlarında ise ticari bir sistem olarak piyasaya sürülmüştür.[/FONT]

[FONT=&amp]Coğrafî bilgi sistemi beş bileşenden oluşur.[/FONT]
[FONT=&amp]1- CBS'ni çalıştıran bilgisayar.[/FONT]
[FONT=&amp]2- Coğrafî bilgilerin girilmesi, veritabanı yönetimi, coğrafî bilgilerin sorgulanması, analizi için gerekli programlar.[/FONT]
[FONT=&amp]3- Tüm coğrafî veriler.[/FONT]
[FONT=&amp]4- Sistemi yöneten ve onu gerçek problemlere uygulayacak olan insan.[/FONT]
[FONT=&amp]5- Metotlar.[/FONT]

[FONT=&amp]COĞRAFÎ BİLGİ SİSTEMİ İLE İLGİLİ TEKNOLOJİLER[/FONT]
[FONT=&amp]Coğrafî bilgi sistemi aşağıda belirtildiği gibi diğer bazı bilgi sistemleriyle ilişkilidir.[/FONT]

[FONT=&amp]Masa üstü haritalama sistemi (Desktop mapping): Bu sistemin fonksiyonu harita üretmektir, ancak bir veritabanı olan haritayı analiz etme, yönetme ve kullanıcının imkânına sunma kabiliyeti sınırlıdır.[/FONT]

[FONT=&amp]Bilgisayar destekli dizayn (CAD): Bu sistem ise bina ve alt yapıların dizayn ve plânlarını oluşturmak için geliştirilmiştir.[/FONT]

[FONT=&amp]Uzaktan algılama: Çevremizdeki varlıkları algılamada en fazla kullandığımız organ gözümüzdür. Aslında bu bir uzaktan algılamadır. Gözümüz bir cisim, resim veya yazıya yöneltildiğinde o nesne veya cisimden yansıyan farklı renk ve şiddetteki ışınları algılar. Bu algılanan veriler en gelişmiş bilgisayardan daha kompleks olan beynimizde analiz edilir ve yorumlanır. Bu işlem an denilecek kadar çok kısa bir zamanda olur. Önümüzdeki kitabı bu şekilde okur, çevreyi, tabiatı ve görebildiğimiz varlıkları böyle algılar ve analiz ederiz. Ancak cisimler bizden uzaklaştıkça onları algılamamız zayıflar ve gittikçe yok olur. Yani bizim görüp değerlendirebildiğimiz uzaklık sınırlıdır. İşte uzaktan algılama teknolojisi insanın bu açığını kapatmaya yaramaktadır. Bilindiği gibi Güneş'ten gelen enerji yeryüzünü oluşturan toprak, su, mineral, bitki gibi çeşitli nesnelere çarpar ve sonra geri yansır. Yansıyan enerjinin özelliği yansıtan nesnenin özelliğine göre değişir. Uzayda Dünya çevresindeki yörüngelere oturtulan LANDSAT (Amerika), ve SPOT (Fransa) gibi uydulardaki algılayıcılar yer yüzünden yansıyan enerjiyi algılayıp sayısal verilere dönüştürdükten sonra yer yüzündeki istasyonlara iletir. Uzaktan algılama ile elde edilen bu veriler özel bilgisayar programlarıyla bilgiye dönüştürülür. Bu sayede ülkelerin bitki, maden, toprak, yerleşim ve şehir, kara ve demir yolu gibi çeşitli haritaları çıkarılır ve onlarla ilgili bilgiler temin edilebilir. Uydu sürekli veri sağladığından harita ve bilgiler de sürekli yenilenebilir. Bu bilgiler sivil amaçlarla kullanılabildiği gibi askerî amaçlarla da kullanılabilir. Bugün bu yöntemle Dünya'nın hemen her yerinin haritası çıkarılmış durumdadır. Uydulardan alınan veriler coğrafî bilgi sistemine aktarılarak orada analizleri yapılır ve yorumlanır. Bu bilgiler ziraat, maden, ulaşım, şehir ve bölge plânlama alanındaki iş adamları ve bilim adamları tarafından kullanılır. Bu onlar için güvenli ve ucuz bir bilgi kaynağıdır,[/FONT]

[FONT=&amp]Yer yüzünün maddî manevî yeniden şekillendirilmesinde vazife alan ve bunun için tüm yer yüzünün coğrafî nesnel ve sosyal verilerini toplama, depolama, yenileme, analiz etme, yorumlama ve insanlığın iyiliğine yeni senaryolar üretme ihtiyacında olan düşünce ve aksiyon insanlarının, bu amaca hizmet eden teknolojilerden azamî derecede yararlanması gerekmez mi?[/FONT]
 
Üst
Alt