E
Eqe
[FONT=&]Tıpkı atalarımızın bir zamanlar burada yapmış olduğu gibi, gıda elde etmek üzere toprağı işlemek Kırmızı Gezegen’in ilk yerleşimcileri için en iyi yol olacaktır. Peki, Dünya’dan tohum alıp, bunları Mars’ta ekip yetiştirmek yapılabilir bir şey mi? Bu soruyu cevaplamak üzere, Uluslararası Patates Merkezi (CIP) geçtiğimiz Şubat ayı içerisinde “Mars’ta Patatesler” isimli bir proje başlattı. (Evet, gerçekten böyle bir kuruluş var!)[/FONT][FONT=&]Bu girişim, Marslı filminde hayatta kalmaya çalışan Matt Damon’ın patates yetiştirmesini anımsatıyor; görünüşe bakılırsa, bilimkurgu filmi gerçeğe de dönüşebilir.[/FONT][FONT=&]CIP, Mars’ın atmosferik koşullarında patates yetiştirilebilir mi diye keşfetmek için NASA’nın Ames Araştırma Merkezi (NASA ARC) ile ikili bir çalışma yürütmekte.[/FONT][FONT=&]Lima’da, University of Engineering and Technology (UTEC) mühendisleri tarafından geliştirilen bir “cube-sat” (10x10x10cm boyutlarından başlayan kübik uyducuklar) içerisine bir patates yumrusu ile, Peru’nun güneyinde yer alan ve dünya üzerinde Mars’a en çok benzer toprak olarak bilinen Pampas de la Joya çölünden alınan toprak sızdırmaz şekilde mühürlenen kap uyduya yerleştirilmiş. Mars yüzeyindeki radyasyonu simüle etmek için ise, araştırmacılar LED ışığı kullanmışlar. Mars’ın gece-gündüz sıcaklık farkını yansıtacak şekilde ısıyı kontrol etmek, atmosfer basıncını, oksijen ve karbondioksit seviyelerini ayarlamak için kontrol mekanizmaları ayarlanmış.[/FONT][FONT=&]Zorlu Yumrular[/FONT][FONT=&]Yumrunun gömülmesini izleyen ilk ayın ardından, bu sıralar pozitif sonuçlar gelmekte. CIP’den patates yetiştiricisi Walter Amaros “Abiyotik (cansız) stresi tolere etmesi için ürettiğimiz patateslerin yumru vermesi güzel bir sürpriz oldu.” diyor. Ancak CIP’nin deneyi bize sadece, önümüzdeki onyılda Mars’taki ilk dünyalı yerleşimcilerin patates atıştırabileceğini göstermekten fazlasını yapıyor; patateslerin dünya üzerinde de ekstrem koşullarda yaşayabileceğini kanıtlamak gibi. NASA ARC’tan Chris McKay basın açıklamasında; bu araştırmanın doğrudan Dünya’ya hem teknolojik hem de biyolojik faydası olacağını söylüyor.[/FONT][FONT=&]Patateslerin Dünya üzerinde zorlu koşullarda yetiştirilebildiğini kanıtlamak, gezegende yetersiz beslenmekte olan her 9 kişiden 1’ine de yardım sağlayacaktır. Kaldı ki; etrafımızdaki modern stres kaynaklarını göz önünde bulundurduğumuzda bu durum daha kötüye gidecek gibi duruyor. Amoros, bu konuda “Sonuçlar, iklim değişikliğinden etkilenen veya etkilenebilecek bölgelerde dayanıklı ürün sağlamak için farklı türler yetiştirme çabalarımızın işe yaradığını gösteriyor.” diyor.[/FONT][FONT=&]Yani özetle, patates hem uzayda hem de dünyada süper yiyeceğe dönüşebilir![/FONT]
[/FONT]
Hi Hi