E
Eqe
Guest
Ksenobiyotik Nedir?
Xenobiyotik veya Ksenobiyotik, doğal olarak üretilmeyen veya bir organizma içinde bulunması beklenmeyen ve ona ait olmayan yabancı kimyasal maddelerdir. Özellikle, antibiyotik gibi ilaçlar insan vücudunda ksenobiyotiktir, çünkü insan vücudu bunları kendisi üretmez ve besin zincirinde normal bir gıdanın parçası da değillerdir.Bazen bir organizma için doğal diyeceğimiz bileşikler başka organizmalar için ksenobiyotik olabilirler. Bu bileşikler başka bir organizma tarafından vücuda alındıkları takdirde ksenobiyotik olabilirler. Örneğin kanalizasyon arıtma tesisinin çıkışlarında ki denizlerde yaşayan balıklar tarafından doğal insan hormonlarının alımı ya da bazı organizmalar tarafından avcılara karşı korunma olarak üretilen kimyasal savunma sistemleri.Bununla birlikte, ksenobiyotik terimi, dioksinler ve poliklorlu bifeniller gibi kirleticiler ve bunların yaşam üzerindeki etkileri bağlamında sıklıkla kullanılmaktadır, çünkü ksenobiyotikler bir biyolojik sistemin tamamı için yabancı maddeler olarak anlaşılmaktadır.Ksenobiyotik terimi Yunanca (xenos) yabancılar, yabancı ve βίος (bios, vios) yaşam, ayrıca sıfatlar için Yunanca sonek kelimelerinden türetilmiştir.Ksenobiyotikler, kanserojen maddeler, uyuşturucular, çevre kirleticileri, gıda katkı maddeleri, hidrokarbonlar ve zirai ilaçlar olarak gruplandırılabilir.
Xenobiyotik metabolizma
Vücut ksenobiyotikleri ksenobiyotik yine metabolizma ile yok eder. Bu, ksenobiyotiklerin deaktive edilmesi ve boşaltımından oluşur ve çoğunlukla karaciğerde olur. Boşaltımı idrar yolu ile, dışkılama yolu ile, solunum yolu ile ve ter bezleri yolu ile gerçekleşir. Karaciğer enzimleri, ksenobiyotiklerin metabolize edilmesinden önce onları aktive eder (oksidasyon, indirgeme, hidroliz ve / veya ksenobiyotiklerin hidrasyonu) ve daha sonra aktif ikincil metabolitin glukuronik asit, sülfürik asit veya glutatyon ile konjügasyonunu takiben safra içerisinde veya idrar ile atılım yapar. Ksenobiyotik metabolizma ile ilgili bir grup enzim örneği hepatik mikrozomal sitokrom P450'dir. Ksenobiyotikleri metabolize eden bu enzimler, ilaç endüstrisi için oldukça önemlidir, çünkü ilaçların dağılımından bunlar sorumludurlar. Organizmalar, ksenobiyotikleri tolere etmek için adaptasyon ile gelişebilirler.
Çevresel Ksenobiyotik
Xenobiyotik maddeler kanalizasyon arıtma sistemleri önemli bir sorundur. Çünkü Xenobiyotik türleri sayıca çoktur ve her bir türün nasıl ortadan kaldıracaklarına ilişkin çözüm bulmak ayrı bir problemdir. Sağlık için tehlikelidirler.
Bazı ksenobiyotikler bozulmaya karşı dirençlidir. Örneğin, plastikler ve böcek öldürücüler gibi sentetik organo-kloridler veya poliaromatik hidrokarbonlar (PAHlar) ve bazı ham yağ ve kömür fraksiyonları gibi doğal olarak oluşan organik kimyasallar olabilirler.
Türler arası organ transplantasyonu - Xenotransplantation
Ksenobiyotik terimi, bir türün diğerine nakledilen organları ifade etmek için de kullanılır. Örneğin, bazı araştırmacılar, kalp ve diğer bazı organların domuzlardan insanlara nakledilebileceğini söylüyorlar. Nakil için kritik bir organ mevcut olsaydı, her yıl ölen birçok kişi kurtarılabilirdi. Böbrekler şu anda en sık nakledilen organlardır ancak bunlar insandan insana nakledilmektedir. Xenobiyotik organların, bağışıklık sistemi tarafından reddedilmeyecek şekilde seçilmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir.